ایران بی ارزش ترین واحد پولی را دارد، یعنی ...

می گویند ایران بی ارزش ترین واحد پولی را در دنیا دارد، و راست هم می گویند!

لابد معنایش این است که ایران بدبخت ترین مردم دنیا را دارد. حتی بدبخت تر از مردم افغانستان!

برای جواب از این اشکال کمی باید اقتصاد یاد بگیریم و از پیچیدگی های عالم اقتصاد بگوییم.

 

اساساً ارزش پولی چیست و نسبت به شاخص های دیگر اقتصادی چه اهمیتی دارد؟ آیا مثلاً به جای ارزش پولی پایین می توان گفت: ایران کشور ارزان قیمتی است؟ یعنی مثلاً اگر یک نفر خارجی با دلار بیاید اینجا خیلی به او خوش می گذرد! چون کشور ارزانی است.

چطور ممکن است با این همه تورم کشور ما کشور ارزانی باشد؟!

اولاً تورم معنایش گرانی نیست و این دو با هم تفاوت دارند. زیرا ممکن است قیمت دلار بر اثر تورم بالا برود، اما قیمت اجناس به نسبت آن بالا نرود! آن وقت یک نفر خارجی با دلار به کشور ما می آید و می گوید: چقدر اجناس ارزان است!!

ثانیاً برخی خدمات اصلی در کشور ما (مثل بنزین و نان و آب و برق) یارانه ی دولتی دارد و این باعث ارزان بودن آنها در کشور ما می شود.

خلاصه اینکه تورم را نباید به معنای گرانی دانست.

 

نکته ی دیگر اینکه هر کشور را باید در وضعیت خاص خودش در نظر بگیریم و آن وقت در مورد ارزش پول آن صحبت کنیم. حتی دلار هم اینطور نیست که در آمریکا و کشورهای اطراف ما معنای ثابتی داشته باشد! در برخی کشورها با صد دلار فقط یک وعده غذا می توان تهیه کرد و در برخی کشورها با ده دلار یا کمتر هم می توان غذا تهیه کرد. نشان به آن نشان که در خود آمریکا اگر کسی زیر 5000 دلار در ماه درآمد داشته باشد به معنای واقعی کلمه فقیر و گدا است!

حتی ریال هم در دو شهر کشور ما ارزش ثابتی ندارد. خودتان بگویید: آیا ریال در تهران با ریال در آن روستا و پایین شهر معنای ثابتی دارد؟ آیا بالا بودن دخل و خرج در تهران معنایش این است که اهل تهران حتماً وضع بهتری دارند؟ یا حتماً وضع بدتری دارند؟ اینطور که نمی شود حساب کرد!

با این توضیح آیا ارزش پول کم به معنای قدرت خرید کمتر است؟ بله، قدرت خرید کم در قبال جنس های خارجی وارداتی؛ اما نه قدرت خرید کم در داخل! پس معلوم می شود که ارزش پول با قدرت خرید هم فرق دارد.

 

پس ارزش پول کجا اهمیت خودش را نشان می دهد؟

این شاخص اقتصادی هنگام واردات و صادرات مثلاً اهمیت خودش را نشان می دهد. کشوری که صادرات او بیشتر است، بهتر است ارزش پول کمتری نسبت به دلار داشته باشد! چون با صادرات خود پولی به کشور وارد می کند که از پول کشور خودش باارزش تر است! اما کشوری که ـ مثل همسایه های ما ـ اهل واردات است، به نفع اوست که ارزش پول بیشتری داشته باشد تا بتواند با آن پول اجناس با ارزش تری وارد کند. یا مثلاً کشوری که موقعیت توریستی خوبی دارد، بهتر است که ارزش پولی کمتری داشته باشد تا توریست ها رغبت بیشتری برای مسافرت به آن کشور داشته باشند و با خود دلاری وارد آن کشور کنند که ارزش پولی زیادی برای مردم آن کشور دارد.

پس برای ارزیابی اقتصاد یک کشور چه آمار مهمتری را باید مورد توجه قرار داد؟

شاید مهمترین آنها دو آمار GDP و ضریب جینی باشد. اولی تولید ناخالص ملی و مقدار فعالیت اقتصادی را نشان می دهد، و دومی فاصله ی طبقاتی و در مقابل، تقسیم صحیح ثروت را نشان می دهد. در این دو شاخص ما در حوالی رتبه ی 20 دنیا قرار داریم که نمره ی نسبتاً خوبی است.

 

نکته ی آخر

قبلاً اقتصاد ما اشکالات خیلی بزرگتری داشت که آن را به رخ ما می کشیدند، حالا که برخی از آن اشکال ها برطرف شده یا دارد برطرف می شود، ارزش پول را به رخ ما می کشند. باید از آنها پرسید: مگر پایین بودن  ارزش پول تازگی دارد؟ مگر ارزش پول پایین حاصل اهمال این دولت یا حاصل تصمیمات این چند ساله بوده است؟چرا امروز این را به رخ ما می کشند؟ چرا شاخص ها و آمار دیگر را نمی گویند؟ چرا نمی گویید که در سال گذشته کشورهای بسیاری کاهش ارزش پولی بیشتری را در طول یک سال نسبت به ایران تجربه کرده اند. ترکیه و روسیه رکورددار کاهش ارزش پول در یک سال بودند و اینها به آن توجه نمی دهند. فقط به پایین بودن ارزش پول توجه می دهند که حاصل اشتباهات چند ده ساله ی انواع دولتها بوده است. این را به حساب دولت فعلی نمی نویسند، در حالی که حتی 50 تومانی شدن دلار 34 تومانی از دنباله های سیاستهای دولت قبل بوده است...

خلاصه اینکه کمی آرام تر تحلیل اقتصادی کنید و ما را از آخر اول حساب نکنید.