خیلی ها این سؤال را می پرسند که: شما که به روند مذاکرات اینقدر ایراد می گیرید، راهکار ارائه بدهید. اگر در جریان این مذاکرات به این شکلی که هست قرار نگیریم پس چکار کنیم؟ چطور از شر تحریم ها خلاص بشویم و اقتصاد خوابیده ی مملکتمان را درست کنیم؟!
کسانی که اینطور حرفها را می زنند، انگار وضعیت امروز ما را وضعیت شعب ابی طالب می دانند! محاصره ی سختی که راه خلاصی از آن وجود ندارد. در حالی که به گفته ی رهبر بزرگوار ما امروز در وضعیت بدر و خیبریم نه شعب أبی طالب!
پیش از بررسی راههای ممکن پیش رو، سؤالی دارم. آیا امروز ما سخت تر از اوایل انقلاب است؟ آیا فشار سختی ها طاقت فرساتر از آن زمان است؟ آیا مردم ما که توانستند آن گردنه ی سختی را با صبر و تلاش پشت سر بگذارند، در وضعیت امروز درمانده شده اند؟ یا اینکه آن روز در وضعیت جنگ بودیم و امروز نیستیم؟! یا اینکه خدا خدای دیگری است و اگر او را یاری کنیم دیگر ما را یاری نمی کند! چرا آخر امروز این حرف را می زنیم؟ به جای این حرفها کمی دقت کنیم و ببینیم در موقعیت جنگ هستیم، جنگ اقتصادی، پای آرمانها ایستاده ایم و هدف داریم! این طور که باشد گرسنگی را هم تحمّل می کنیم...
اما برویم سر جواب های آن سؤال: گزینه های پیش روی ما به جز مذاکره چیست؟
اولاً مبنای این سؤال این است که مذاکره یکی از گزینه های پیش رو است و می تواند ما را به مقصود برساند. در حالی که با نگرش جامع به ماهیت استکبار در می یابیم که این تفکّر ناقصی است و هسته ای بهانه ای بیش نیست. شاهد مطلب اینکه: ما سابق بر این در موضوعات هسته ای مذاکرات متعددی داشتیم. حتی تیم مذاکره در سالهای 82 به بعد همین افراد بودند (روحانی و ظریف) و همان موقع این تجربه برای ما حاصل شد که طرف غربی طرف حساب خوبی نیست و به کمتر از برچیده شدن بساط هسته ای ما راضی نیست! آخر هم معلوم نیست این تحریم هایی که تنورش داغ است برچیده شود و این فشارها کم شود، چون بهانه های غرب برای تهدید متعدد بوده و هست و خواهد بود. آزموده ر اآزمودن خطاست! به بیان رهبر بزرگوار: نباید به نقطه های خیالی دل خوش کرد!
لذا در وضعیتی که تمام راهها به روی ما بسته باشد، باید مطمئن باشیم که این یک راه از دیگر راهها بسته تر است.
حالا شما ببینید! دو سال مذاکره کرده ایم و به هیچ نتیجه ای نرسیدیم (جز اینکه تحریم ها و تهدیدها بیشتر هم شد). حتی از آن توافق اوّلیه هم هیچ خیری به ما نرسید. با این وجود چطور می توانیم راه مذاکره را یک راه زود بازده بدانیم.
از این که بگذریم، مبنای دیگر این اشکال به این است که همه ی مشکلات به تحریم گره خورده است!
این در حالی است که در اواخر دولت احمدی نژاد همه اذعان داشتند که بخش زیادی از مشکلات به خاطر بی تدبیری هاست. اما امروز همه ی انگشتها به سمت بحث هسته ای و تحریم ها نشانه گرفته شده است.
در یکی از مطالب پیش رو جایگاه تحریم را در چارچوب ضعفهای اقتصادی کشورمان بررسی خواهیم کرد و ثابت خواهیم کرد که ضعفهای بزرگ تر از تحریم در چرخ اقتصاد ما وجود دارد، مثل فرار مالیاتی و معوقات بانکی و دغدغه های عرصه تولید و...!
این است که رهبر بزرگوار از سالها قبل گزینه ی روشن تری را به دولت عرضه کرده اند و آن «اقتصاد مقاومتی»، «اصلاح الگوی تولید و مصرف» و «چشم دوختن به ظرفیتهای درون کشور». شاخصه های اقتصاد مقاومتی تمام ضعفهای کلان اقتصادی را در کشور ما نشان می دهد!
گذشته از این، مشکل تحریم مشکلی نیست که نتوان با آن کنار آمد! همین امروز که در وضعیت تحریم هستیم واردات ما از زمانی که تحریم نبودیم چندان کمتر نشده است و حتی خام فروشی نفت ما چندان کم تر نشده است. تا کنون در دور زدن تحریم ها موفق بوده ایم و اگر بیشتر تلاش کنیم موفق تر هم خواهیم بود.
می گویند: پول در دست نداریم تا کار کنیم، این توجیهی است که رهبر بزرگوار به هیچ وجه آن را موجه ندانسته اند و بارها پاسخ آن را داده اند. بسیاری از مشکلات (چنان که اشاره خواهد شد) مشکل اجرایی و مدیریتی است و بحث کمبود بودجه نیست! بعلاوه اگر برای سبد کالا مثلاً پول داریم، پس برای ایجاد شغل هم پول داریم!
[منو حول ورداشته اگه تحریم ها برداشته بشه، کی حوصله اش میگیره اقتصاد مملکت رو درست کنه؟ حالا که وضع خرابه و داره آبروی دولت می ره، تصمیمی برای ترمیم این اقتصاد بیمار ندارن! چه برسه که دو قرون پول بیاد توی مملکت، منتظر 3هزار میلیاردها باشید...]
از این حرفها که بگذریم، به سراغ همین گزینه ی مذاکره می آییم! مذاکره و چانه زنی قواعدی دارد که در این دور از مذاکرات اصلاً مراعات نمی شود. از جمله:
- مذاکره باید با دست پر باشد. اینکه تمام فعالیتهای اقتصادی را تعطیل کنیم و بعد سر میز مذاکره بنشینیم کار را به جایی نمی رساند.
- مذاکره باید با همراه داشتن یک اهرم فشار باشد. به اعتراف طرف غربی اهرم فشار ما تحقیق و توسعه بود. اهرم فشار ما بیست درصد بود که همان روز اوّل به بهانه ی اعتماد سازی به طرف مقابل تسلیم کردیم.
- مذاکره باید از موضع قدرت باشد. دیپلماسی خنده در برابر زورگو، و مذاکره بر پایه ی اعتماد، نتیجه نمی دهد.
- مذاکره باید به دور از عجله باشد. هر طرف که عجله نشان دهد در مذاکره باخته است.
- مذاکره باید یک مرحله ای باشد تا اجازه ی پیشروی گام به گام را به طرف مقابل ندهد.
حالا با وجود این بی تدبیری ها چطور می توان این تیم مذاکره کننده را یک دیپلماسی قوی دانست؟!
چه اتفاقی افتاد؟ آمریکا جواب این اعتماد سازی را چگونه داد؟
